De Kracht van Goh

We herkennen allemaal wel die momenten waarop het leven niet zo gaat als we willen. Vaak zijn dat juist de momenten waarop we veel ruimte en bewegingsvrijheid nodig hebben, om vanuit een frisse, open blik te reageren en de juiste keuzes te kunnen maken. Echter, juist dan schieten we vaak terug in onze veilige, vertrouwde patronen, die hooguit in het verleden de beste oplossing leken te zijn. Ken je dat gevoel? Dat de manier waarop je vervolgens op deze tegenslag reageert de situatie alleen maar verergert?

Als het niet zo gaat als wij willen, hebben we logischerwijs de neiging daar onmiddellijk op te willen reageren. Bijvoorbeeld door proberen snel iets te fixen, door iemand anders de schuld te geven, door jezelf te veroordelen dat je iets niet goed hebt gedaan of door alles weer goed te praten. Alle verhalen die we onszelf wijsmaken helpen ons echter niet altijd: hoe we dan reageren is niet altijd even effectief. Integendeel, met de patronen waar we vervolgens in terecht komen, zetten we onszelf meestal vast in meer van hetzelfde. Sterker nog, vaak is het zelfs zo dat die manier van reageren averechts werkt en de situatie nog erger maakt dan het al was. Als we achteraf eerlijk naar onszelf kunnen zijn, roept dat vaak allerlei vragen op: Wat was ik aan het doen? Waarom zette ik mijzelf zo vast? Waar was ik in hemelsnaam mee bezig?

De kracht van Goh gaat over hoe je loskomt van die neigingen en patronen, vooral op de momenten dat het niet zo gaat als jij wilt. Patronen zijn die gedragingen en overtuigingen waar we ons aan vast houden vooral op de momenten dat het spannend wordt of als we onder druk komen te staan. We raken ingezogen in een bepaalde overtuiging, we prenten onszelf een verhaal in dat ons ons zogenaamd tegen deze tegenslag moet beschermen. Als we onszelf ook nog eens veroordelen voor het hebben van deze patronen, dan maken we het gedoe nóg erger. Uiteindelijk heb je dan meer last van je beschermingsmechanismen, dan van datgene wat het had veroorzaakt.

Wanneer we ons laten meeslepen door onze emoties en overtuigingen, dan lukt het minder goed om even afstand te nemen en het geheel te overzien. Je kunt zo volledig ingezogen raken in je overlevingspatronen, dat je geen vrije toegang meer hebt tot het deel van je hersenen dat wel gezond met de situatie kan omgaan. De lastige ervaring zelf is dan niet het ergste, maar vooral hoe je er vervolgens op reageert. Dan heb je meer last van het effect van de rode knop, dan van de situatie die de rode knop had ingedrukt. Ook onze neiging om alles gelijk te willen fixen, werkt dan averechts. Snelle antwoorden, gemakkelijke conclusies en halve oplossingen maken de situatie vaak alleen maar erger. Alsof je in drijfzand terecht bent gekomen en hoe meer jij je best doet, des te dieper je erin wegzakt. In plaats van dat je de situatie zo onder controle kunt houden, houden de patronen jóu onder controle. Alsof jouw gedrag steeds op dezelfde rotonde blijft rondrijden en het je niet meer lukt om een afslag te nemen.

Je hoeft echter geen slaaf te zijn van je patronen of van je verleden. Sterker nog, je bent je eigen patronen niet. Maar als je eenmaal ergens vol in zit, is het ook moeilijker om te zien dat je erin zit. Immers, het laatste wat een vis ontdekt is dat hij in het water zwemt. Wanneer je nog verder uitzoomt kun je inzien dat de emoties die het oproept niet zoveel te maken hebben met de degene die jouw rode knop heeft ingedrukt. Die rode knop zat namelijk al in jou. Die ander of die situatie drukte het alleen maar in.

De kracht van Goh gaat over dat fenomeen van het herkennen en waarnemen van die patronen. De kracht van Goh is dat je je eigen patronen bewust begint te herkennen, als een neutrale toeschouwer, als oordeel-loze observator of als stille waarnemer van je eigen neigingen. De kracht van Goh zit in de oordeelloosheid van het herkennen, in een eerlijk licht laten schijnen op je neigingen en ze te zien voor wat ze zijn. In dat oordeel-loos herkennen zit de sleutel om het oude op te lossen en ruimte te geven aan nieuwe mogelijkheden. Via onze oordeel-loze waarnemer en neutrale toeschouwer kunnen we onze mind opschonen, met een open, vrije, frisse blik, vanuit de innerlijke vrijheid om alle opgaven en uitdagingen tegemoet te kunnen treden.

De kracht van Goh helpt om je eigen gedragspatronen beter te herkennen en te doorgronden. Denk daarbij aan voorbeelden als: ‘Goh, kijk eens hoe ik mezelf veroordeel’, of ‘Goh, zie mij nou druk op zoek gaan naar snelle antwoorden’, of ‘Goh, nu ben ik de ander de schuld aan het geven’, of ‘Goh, kijk mij weer denken dat me toch wel niet zal lukken’, ‘Goh, kijk mij nou streng zijn voor mezelf’, of ‘Goh, zit ik het allemaal weer goed te praten’. Hoe vaker je het oefent, des te gemakkelijker het lukt om bij dit soort contrateringen te blijven: ‘Goh, het gaat niet zoals ik wil’. ‘Goh, kijk mijn emoties nou met mij aan de haal gaan’. ‘Goh, er wordt weer een rode knop bij mij ingedrukt’. En ook gelijk in het moment daarna: ‘Goh, kijk mijn heftige reactie daarop nou toch eens’. Of ‘Goh, wat hardnekkig keren dezelfde gedachten steeds weer terug’.

De kracht van Goh nodigt ons dus uit om onze patronen minder serieus te nemen en ze gewoon waar te nemen, zonder ze te hoeven verdedigen of nog verder in stand te houden. Door ze niet te veroordelen of proberen te veranderen, door ze niet mooier én ze niet slechter te maken, maar door ze simpelweg onder ogen te komen, kunnen we er juist weer van loskomen. Vooral wanneer we inzien hoe we onszelf vastzetten met onze vaste reactiepatronen. Wanneer je jouw eigen rode knopen vanuit de meest vriendelijke plek in jezelf waarneemt, dan kunnen ze ‘oplossen’. Wellicht herken jij zelf nu ook: ‘Goh, kijk mij nou deze tekst eens kritisch doorlezen’, of ‘Goh, kijk mij nou grote verwachtingen hebben van deze manier van denken’. Na een aantal keer van dit soort Goh’s kan ik meestal weer hartelijk om mijzelf lachen. Dan hebben je patronen minder invloed op je en ontstaat er weer ruimte om een andere, wellicht meer passende reactie te kiezen. Dus, het is de kunst om meer bewust te worden van onze patronen en tegelijkertijd ze juist minder serieus te nemen.

De momenten dat het niet zo gaat als we willen, zijn goedbeschouwd dus ook kansen om nieuwe beweging en nieuwe ruimte te creëren en los te komen van dat wat we altijd deden. Want als we doen wat we altijd deden, dan komt er een moment dat dat niet meer werkt. Dat is wat we de kunst van het leven noemen: aanpassingsvermogen aan nieuwe omstandigheden en daar goed op in kunnen spelen. En dat begint met ruimte te creëren in onszelf in plaats van onszelf vast te zetten en vast te houden aan wat we gewend waren. Dus je hoeft ook niet te worden wie je tot nu toe bent geweest. ‘Zo ben ik nou eenmaal’, klopte alleen maar als je daar zelf in blijft geloven.

Als we herkennen dat vasthouden aan het bekende niet altijd de meest effectieve manier is, staan we vaak op de drempel van een doorbraak, om iets nieuws toe te voegen aan ons repertoire, een andere kijk, een breder perspectief. Het leven helpt ons altijd, vooral op de momenten dat we denken dat dat niet zo is. Als het in de buitenwereld niet zo gaat als we willen, dan is dat vaak een uitnodiging om eerst beweging en ruimte in onszelf te creëren, zodat we daarna in relatie tot de buitenwereld ook weer iets anders kunnen creëren. Zo kom je langzaam maar zeker los van een zichzelf in standhoudende cyclus van meer van hetzelfde.

De kracht van Goh leert dat het zinvol kan zijn om eerst anders te reageren op je eigen binnenwereld. Als we een tegenslag in ons leven ervaren of als we onder druk komen te staan, dan zijn we echter geneigd te reageren op wat in de buitenwereld niet zo gaat als we willen. Het vergt bewust onderscheid te maken wanneer je iets actief kunt fixen en oplossen in relatie tot de buitenwereld, of wanneer er rode knoppen in onszelf zijn ingedrukt. Wanneer je iets in onze binnenwereld benadert als een probleem wat gefixed moet worden, werkt die aanpak juist averechts. Meestal wordt het gedoe ook alleen maar groter. Er gelden daar andere wetten dan in relatie tot de buitenwereld, waar je dingen wel actief kunt fixen en oplossen.

Vooropgesteld is het logisch dat we de eerste neiging hebben om daar vanuit onze bekende beschermingsverhalen op te reageren. De grootste uitdaging is om niet te vervallen in simplificaties of clichés door onze snelle antwoorden, gemakkelijke conclusies, geijkte gewoontes, gehaaste oplossingen en de daaruit voortkomende misplaatste vooroordelen. De realiteit is vaak complexer, meedogenlozer én vriendelijker dan je denkt. Op die momenten dat we niet langer in staat zijn onze situatie te veranderen of te beïnvloeden, juist dan worden we uitgedaagd om onze eigen innerlijke reacties te veranderen en te beïnvloeden. Soms moet je actief iets fixen buiten jezelf, en soms is het veel effectiever om iets in jezelf op te ruimen. Door de patronen die ons niet meer dienen beter te herkennen en ze vervolgens leren los te laten vergroot je jouw innerlijke vrijheid. Zo vind je de ruimte terug om te kunnen reageren zoals jij dat wilt en waar de situatie ook om vraagt.

Wanneer onze energie naar de verkeerde dingen gaat, dan heb je twee opties: of je lost het op in je de buitenwereld, of je lost het op in jezelf. Voor onze binnenwereld is een andere manier van oplossen nodig. Maar hebben wij wel geleerd hoe je dat doet? Met je bewustzijn los je je patronen en neigingen namelijk op zoals een suikerklontje in de thee oplost. Door alleen je bewustzijn te versterken (waardoor de thee heter wordt) lost het patroon waar je last van had vanzelf op. Wanneer je van je patronen kunt onthechten door ze bewust en zonder oordeel waar te nemen, dan kan er ruimte ontstaan voor nieuwe inzichten, die tot andere keuzes leiden, tot andere acties, tot ander gedrag. Deze vrije ruimte is een voorwaarde voordat je inhoudelijk tot de juiste insteek en reactie komt. Dan ontstaat er ruimte voor een beter passende reactie of alternatief voor hoe je reageert, voor wat je dan doet, voor een nieuw perspectief te vinden op de situatie, hoe je geneigd bent te handelen of om bij te sturen, of zelfs om terug te komen op een verkeerde richting die je was ingeslagen.

Wat er ook gebeurt, kun je verblijven in de rust en de ruimte en de lichtheid van de waarnemer zelf? Het is nog helemaal niet eenvoudig om puur in de herkenning te blijven. Vaak zitten we al jaren in onze patronen, zonder dat we dat in de gaten hebben. Ze voelen namelijk heel vertrouwd en logisch aan. Het vergt dus voortdurende alertheid en oefening om op de juiste momenten uit te zoomen en je snelle reacties en oordelen uit te stellen, en er zelfs met liefde naar te kijken.

Iedereen zal tijden van onrust tegenkomen, met de nodige dynamiek, verandering en onvoorspelbaarheid. Het leven zadelt ons vroeg of laat op met situaties en onverwachte veranderingen die best wel heftig kunnen zijn. Juist dan zorgen onze overlevingsmechanismen, beschermingsverhalen en het willen oplossen in de buitenwereld alleen maar voor nog meer onrust. Juist dan is het slimmer om eerst je houvast van binnen te vinden, door een goede verhouding in relatie tot je binnenwereld en tot je eigen patronen. Stel juist wanneer we tegengewerkt worden de vraag: is dit alleen een probleem, of is het mogelijk ergens een oplossing voor? Is juist deze confrontatie niet nodig zodat ik daarna betere of bewustere keuzes kan maken? Is deze situatie alleen maar gedoe of zit er een gift in? Is het iets om (opnieuw) uit de weg te gaan of is het juist een herkansing?

De kracht van Goh heb ik uitgewerkt nadat ik zelf een pijnlijke situatie meemaakte die mij enorm triggerde. Daardoor leerde ik steeds beter in te zien dat wat in eerste instantie nog een probleem leek, later de oplossing bleek te zijn. Zo ontstond er weer rust en lichtheid. Nu weet ik dat ik tegenslag ook anders kan benaderen. Wat is mogelijk de zin achter het gedoe waar ik in terecht ben gekomen? Wat is het patroon achter deze worsteling, achter mijn vastlopen? Kortom, waar is deze situatie mogelijk een antwoord op? Welke les kan ik er voor mijzelf uit halen?

Door meer in de rust en de ruimte en de lichtheid van de waarnemer zelf te verblijven, ben ik bewuster en rustiger geworden. Het heeft me verrijkt, ik sta veel steviger in mijn schoenen, ik kan vrijere, betere en bewustere keuzes maken en ben ik minder afhankelijk van mijn emoties en reacties daarop. Dat helpt me nu om meer ruimte te creëren, beter te observeren, ruimer waar te nemen en vooral anders te reageren. In mijn drama bleek een parel van een gift verborgen te liggen, maar die moest ik wel zelf uitpakken. Zoals in ellende wel vaker een cadeau verpakt blijkt te zitten. Het gedoe en de gift komen immers altijd samen.

 

Het boek De kracht van Goh zal begin 2024 via de boekhandel beschikbaar zijn.